Badania neurologopedyczne
W trakcie badań neurologopedycznych specjalista ocenia m.in. rozumienie i nadawanie mowy, artykulację, tempo i płynność mówienia, a także sprawność mięśni odpowiedzialnych za mowę i połykanie. Często przeprowadzane są testy językowe, obserwacja zachowań komunikacyjnych oraz badanie motoryki narządów mowy. Badania te są szczególnie istotne u osób po udarach, urazach mózgu, z chorobami neurodegeneracyjnymi lub u dzieci z opóźnionym rozwojem mowy. Przykładowe badania opisaliśmy krótko poniżej.
Ocena rozumienia i nadawania mowy
Rozumienie mowy: neurologopeda sprawdza, czy pacjent prawidłowo rozumie polecenia, pytania i wypowiedzi różnego stopnia trudności – zarówno w kontekście, jak i bez niego.
Nadawanie mowy: ocenia się zdolność pacjenta do budowania zdań, wypowiadania się spontanicznie oraz powtarzania wyrazów i zwrotów.
Badanie artykulacji i wyrazistości mowy
Sprawdzane jest, czy pacjent prawidłowo wymawia głoski, sylaby i wyrazy.
Neurologopeda ocenia również, czy mowa jest zrozumiała dla otoczenia i czy występują zniekształcenia dźwięków (np. seplenienie, jąkanie, nosowanie).
Ocena motoryki narządów mowy
Badana jest sprawność i koordynacja języka, warg, podniebienia miękkiego i żuchwy.
Specjalista może poprosić o wykonanie określonych ruchów (np. wysunięcie języka, unoszenie go, oblizywanie warg), by ocenić siłę i precyzję działania mięśni.
Ocena funkcji połykania
Sprawdzana jest kontrola i bezpieczeństwo połykania śliny, płynów i pokarmów, jak również oceniany jest sposób połykania.
Neurologopeda może obserwować ruchy żucia i przełykania, a także stosować specjalne testy (np. testy połykania z różną konsystencją pokarmów).
Badanie tempa, rytmu i płynności mowy
Oceniana jest naturalność mowy: czy nie jest zbyt szybka, zbyt wolna, urywana, monotonna lub przerywana pauzami.
W przypadku jąkania lub giełkotu sprawdzane są też mechanizmy kompensacyjne i reakcje emocjonalne na mowę.
Obserwacja zachowań komunikacyjnych
Specjalista zwraca uwagę na sposób, w jaki pacjent nawiązuje kontakt, reaguje na pytania, utrzymuje dialog czy korzysta z komunikacji niewerbalnej.